کاربرد پرینتر سه بعدی در تهیۀ دارو ، راهی برای بهترکردن زندگی بیماران

این صحنه احتمالاً برای شما هم صحنۀ آشنایی‌ست. مادربزرگ یا پدربزرگی که یک پارچ آب و یک لیوان مقابل خود می‌گذارد، کیف یا کیسۀ کوچکش را باز می‌کند و ده‌ها قرص و کپسول قد و نیم‌قد از آن درمی‌آورد و تک تک آن‌ها را می‌خورد. بعضی از قرص‌ها را نصف می‌کند و بعضی را به چهار قسمت مساوی تقسیم می‌کند. وقتی مراسم خوردن قرص و دارو تمام شد در کیسه را می‌بندد و سر جای قبلی خود می‌گذارد. این شیوه علاوه بر آن که برای یک بیمار سالخورده دلپذیر نیست، می‌تواند باعث شود دوز دارو تغییر کند و خطراتی به همراه داشته باشد. محققان داروسازی در دانشگاه‌های مختلف برای حل این مشکل به فکر پرینتر سه بعدی افتاده‌اند. به طور دقیق‌تر: کاربرد پرینترهای سه بعدی در تهیۀ دارو ، راهی برای بهترکردن زندگی بیماران.

مشکلات داروهای آمادۀ بازار

شیوۀ دارو خوردنی که در بالا شرح دادم، شاید نوستالژی خیلی از نوه‌ها و نتیجه‌ها باشد اما برای مصرف‌کنندگان این داروها زیاد جالب نیست. علاوه بر آن، اکثر قرص‌ها برای خرد کردن و تقسیم شدن ساخته نشده‌اند و احتمال دارد که با تقسیم آن دوزش تغییر کند و  یا دارو در اثر  نصف شدن و تماس با اکسیژن خواص خود را از دست دهد. و این تنها مشکلی نیست که این داروها برای بیماران به وجود می‌آورد.

خیلی از بیماران از این موضوع ناراضی هستند که اندازۀ قرص یا کپسول بیش از حد بزرگ است و از گلویشان پایین نمی‌رود. یا دوزی که دکتر تجویز کرده است در بازار وجود ندارد و بیمار مجبور است قرص‌هایش را خرد کند. بگذریم که کپسول را اصلاً نمی‌توان خرد کرد! یا برای مثال بسیاری از پدران و مادران مجبورند برای خوراندن دارو به فرزندانشان به سراغ روش‌های عجیب بروند یا به زور متوسل شوند فقط به این دلیل ساده که قرص‌ها طعم یا ظاهر بدی دارند. اگر روشی وجود داشت که قرص‌ها در اشکال مختلف، با دوزهای قابل تغییر و  طعم‌های مورد علاقه تولید شوند، مشکلات بسیاری حل می‌شد.

پرینتر سه بعدی برای نجات می‌آید!

پرینترهای سه بعدی به خوبی راه خود را در ورطه‌های مختلف علم پزشکی امروز باز کرده‌اند. پرینت سه بعدی پروتزهای ارتوپدی، پرینت سه بعدی فانتوم بدن انسان به عنوان راهنمایی برای پرتودرمانی و  پرینت سه بعدی کلاهی برای اندازه‌گیری امواج مغزی فقط بخشی از کاربردهای پرینت سه بعدی در حوزۀ پزشکی‌اند. قدم بعدی تولید دارو است. با هم دو پروژه از این پروژه‌های فراوانی را که به کاربرد پرینتر سه بعدی در تهیۀ دارو پرداخته‌اند بررسی می‌کنیم و سپس نیم‌نگاهی به چشم‌انداز آیندۀ آن خواهیم انداخت.

اولین قرصی که پرینت سه بعدی شد

در سال ۲۰۱۵، شرکت اپرشیا تکنولوژی تولید قرص و دوا از طریق پرینت سه بعدی را به بازار معرفی کرد. نام این تکنولوژی Zipdose است و این امکان را به وجود می‌آورد که کاربر یا بیمار دوزهای بالای دارو را در یک وعده به دست بیاورد. تکنولوژی به کار رفته در این قرص باعث می‌شود که سریع‌‌تر از هر قرصی حل شود. پس از مدتی، آن‌ها  داروی  Spritam را ساختند که دارویی مخصوص بیماری صرع است. این دارو اولین داروی پرینت سه بعدی شده‌ای است که به تایید سازمان غذا و داروی آمریکا یا FDA رسیده است.

دان ودرلند مدیر عامل شرکت اپرشیا در مصاحبه با مجله تایمز می‌گوید:«ما با کاربرد پرینتر سه بعدی در تهیۀ دارو صرع توانستیم داروی Spritam  را طراحی کنیم که نیاز بیمارانی را رفع می‌کند که از تجربۀ کنونی دارویی خود رضایت ندارند.» این گفته شامل سالمندان، کودکان و سایر کسانی می‌شود که نمی‌توانند قرص‌های بزرگ کنونی را به راحتی ببلعند.

نرم‌افزاری که به پزشکان اجازه می‌دهد داروی بیماران خود را بسازند

محققان دانشگاه ملی سنگاپور برای حل مشکلات بیمارانی که مجبورند قرص‌های زیادی استفاده کنند و آن‌هایی که دوز مورد نظر تجویز شده را در بازار نمی‌یابند راهی پیدا کرده‌اند. آن‌ها به کاربرد پرینتر سه بعدی در تهیۀ دارو روی آورده‌اند. آن‌ها نرم‌افزاری طراحی کرده‌اند که اولاً به پزشکان اجازه می‌دهد با توجه به فاکتورهایی مانند سن، نوع و شدت بیماری و سابقۀ بیمار دوز دقیق مناسب بیمار را پیدا و مستقیماً  تولید کنند و ثانیاً چندین دارو را در یک قرص بگنجانند. از آن‌جایی که زمان باز شدن قرص در سیستم گوارشی برای بسیاری از داروها مهم است، پزشکان می‌توانند محل باز شدن یا حل شدن قرص را نیز تعیین کنند.

دکتر لینگ، استادیاری که این تحقیقات را رهبری کرده‌است در این باره می‌گوید:« ما می‌توانیم این تکنولوژی را در تنظیمات فردی استفاده کنیم، به طوری که پزشکان بتوانند در لحظه داروهای شخصی یک بیمار را تولید کند یا که شرکت‌های بزرگ دارویی از آن برای تولید انبوه استفاده کنند.» او در ادامه توضیح می‌دهد که برای تولید دارو از این طریق از انواع پرینترهای سه بعدی معمولی ارزان‌قیمت می‌توان استفاده کرد.

چشم‌انداز کاربرد پرینت سه بعدی در تهیۀ دارو

از چاپ سه بعدی استفاده‌های زیادی می‌توان کرد. با طراحی سه بعدی می‌توان مجسمه‌های خاص و پیچیده‌ای تولید کرد، می‌توان با پرینتر خانه ساخت و قطعات پیچیده تولید کرد. اما یک کاربرد است که محققان و بیماران زیادی چشم به آن دوخته‌اند. گرچه ایدۀ تولید دارو با چاپگر سه بعدی بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسد اما هم‌اکنون فاصلۀ نسبتاً زیادی با زمانی داریم که بتوانیم بگوییم پرینت سه بعدی یکی از روش‌های اصلی تولید قرص است.